Dünya da ölüm sebepleri arasında ilk sırada yer alan hastalıklar; kalp – damar sistemi rahatsızlıklarıdır. Kalp hastalığı bulunan kişilerin tamamı hayatlarının belirli dönemlerinde rehabilitasyon programına ihtiyaç duyarlar.
Kardiyak rehabilitasyonda, kardiyak problemi olan bir hastanın fiziksel, psikolojik, sosyal ve mesleki fonksiyonlarını en üst düzeye getirmek amaçlanır. Bunun dışında aterosklerotik ( damar sertleşmesi) süreci stabilize etmek hatta yavaşlatarak geri döndürmek ve ölüm oranlarını azaltmak hedeflenir. Kardiyak rehabilitasyon programı düzenli ve multidisipliner bir yöntemdir.
Kardiyak Rehabilitasyon programına hem yatan hemde ayaktan takipli hastalar alınabilir. Kalp krizi sonrası, kalp kapak hastalıkları, kalp yetmezliği, ritim bozukluğu, stend ve by-pass gibi kalp cerrahileri sonrası kişiler kardiyak rahabilitasyon programına alınmalıdır. Ayrıca obezite, hipertansiyon ve diyabet gibi kalp hastalığı için risk taşıyan durumlarda da kardiyak rehabilitasyon oldukça önemlidir.
Kardiyak rehabilitasyon 3 evrede çalışılır. 1. evre hastanedeki evreyi kapsar. Kişinin biran önce yatak istirahatinden günlük yaşamına dönmesi hedeflenir. Emboli riskine karşı mümkün olan en erken dönemde ayağa kaldırmak ve hareketlendirmek esastır. Solunum egzersizleri ile akciğer kapasitesini aktif tutma hedeflenir. Eklem hareket açıklığı egzersizleri ile de eklemlerde limitasyon( kısıtlılık) oluşmasını önleyerek ikincil bir rahatsızlıklık oluşturmamak hedeftir. Kişiye eve çıktığında dikkat etmesi gereken durumlar hakkında bilgi verilir.
2. evrede aktif egzersiz evresidir. Aerobik egzersizler ile tüm vücut sistemleri uyandırılır ve çalışmaya başlar. Bunun dışında kas kuvvetlendirme egzersizleri , germe egzersizleri, esneklik, denge ve koordinasyon egzersizleri de programa dahil edilir. Tüm egzersiz seansları boyunca kişinin nabzı takip edilir. Uygun aralıkta tutularak hedeflenen sonuca ulaşmak bilimsel olarak kesindir. İkinci evre ortama 8-12 hafta aralığında devam etmektedir.
3. evre ise kişinin egzersizi alışkanlık haline getirmesi ve uygulaması gereken diğer sorumluluklarına ( ilaç kullanımı, beslenme alışkanlıkları gib ) dikkat etmesidir. Bu evrede belirli aralıklarla kişi takip edilmeye devam edilmelidir.
Kardiyak rehabilitasyonda diğer hastalıklarda olduğundan çok daha dikkatli ve kontrollü egzersiz seçimi yapmak gerekir. Kişinin kendisinin ve ailesinin beklentileri açıkça konuşulmalı ve yakın- uzak dönem hedefler belirlenmelidir. İlerlemeyi yavaşlatacak nefes darlığı, obezite, kronik sistemik rahatsızlıklar gibi etmenler her kişide özel olarak degerlendirilmedir. Bunların sonucunda fizyoterapist, doktor, diyetisyen, psikolog gibi sürece dahil tüm sağlık çalışanları koordineli olarak progresif bir şekilde ilerlemedir.
Kardiyak rehabilitasyon sonucunda neler beklenir?
Kardiyak rehabilitasyon programı sonrası kişinin;
- Akciğer kapasitesi artar ve daha rahat nefes almaya başlar,
- Kan basıncı( tansiyon) düzenlenir,
- Kalp damarlarında oluşacak bir tıkanlığın görülmesini azaltır,
- Enduransı( dayanıklılığı) artar ve yorgunluk hissi daha geç oluşur,
- Daha uzun mesafe yürümeye ve merdivenleri daha rahat inip çıkmaya başlar,
- Uyku düzeni sağlanır,
- Kalp krizi ve ameliyat sonrası ölüm riskini azaltır,
- Psikososyal açıdan kişinin iyilik halini destekler.
Tüm bu sonuçlar bilimsel olarak araştırıp kanıtlanmış çalışmalardır.
Egzersiz kalp için en iyi ilaçtır.
Hareketle ve sağlıkla kalın..